Đến năm 2020, Việt Nam sẽ sản xuất, tiêu thụ trong nước 3 triệu tấn và xuất khẩu 0,5 triệu tấn phân bón hữu cơ. Do đó, ngành nông nghiệp sẽ đẩy mạnh sản xuất, sử dụng phân bón hữu cơ. Điều này góp phần nâng cao chất lượng nông sản, phục hồi dần hệ sinh thái bị ảnh hưởng bởi lạm dụng phân bón hoá học thời gian qua. Từ đó, tiến tới xây dựng một nền sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ và bền vững.

Đó là những mục tiêu mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) đặt ra tại Hội nghị thúc đẩy sản xuất, sử dụng và nâng cao chất lượng phân bón hữu cơ diễn ra ngày 28/8/2019 tại Hà Nội.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, tính đến tháng 6/2019, số lượng phân bón hữu cơ được công nhận lưu hành ở Việt Nam là 2.487 sản phẩm, tăng lên 3,5 lần so thời điểm tháng 12/2017, tăng nhanh hơn so với số lượng phân bón vô cơ được công nhận ở cùng thời điểm.

Cả nước có 265 nhà máy sản xuất phân bón hữu cơ, chiếm 31,6% trong 838 nhà máy sản xuất phân bón và tăng gần 1,47 lần so với số lượng 180 nhà máy năm 2017. Sản xuất phân bón hữu cơ tại nông hộ cũng phát triển nhanh chóng trong thời gian gần đây.

Một số doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Quế Lâm, Tập đoàn Lộc Trời, Tổng công ty Sông Gianh... đã hợp tác với nhiều địa phương trên cả nước để đầu tư sản xuất nông nghiệp hữu cơ, trong đó chuyển giao cho các hộ nông dân quy trình tái sử dụng phụ phẩm trong sản xuất và sinh hoạt hàng ngày làm phân bón hữu cơ tại chỗ.

Nhiều nhà máy sản xuất phân bón hữu cơ được đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại, quy mô lớn, cho phép tạo ra các loại phân bón hữu cơ chất lượng tốt, ổn định, sử dụng hiệu quả hơn các nguồn nguyên liệu sẵn có như chất thải hữu cơ từ chăn nuôi, trồng trọt, thủy sản, công nghiệp chế biến, rác thải sinh hoạt và các chất hữu cơ trong tự nhiên (rong biển, tảo biển...).

Do vậy, công suất của các nhà máy và sản lượng phân bón hữu cơ sản xuất ra đã tăng lên rõ rệt, chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2019 đạt 1,19 triệu tấn, cao hơn 0,12 tấn so với tổng sản lượng sản xuất cả năm 2017. Mặc dù vậy, số lượng và sản phẩm phân bón hữu cơ, vẫn còn khiêm tốn so với phân bón vô cơ (11,6 % so với 86,9%).

Ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật cho biết, công tác quản lý nhà nước về phân bón ngày càng được củng cố với hành lang pháp lý tương đối đầy đủ. Để kiểm soát chất lượng phân bón hữu cơ từ tháng 3/2018 đến nay đã có thêm 7 tiêu chuẩn kỹ thuật Việt Nam (TCVN)  được ban hành, nâng tổng số TCVN lên 31 TCVN.

Cục Bảo vệ Thực vật cũng đã xây dựng và hoàn tất thủ tục để trình ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) về chất lượng phân bón (QCVN 01-199:2018). Dự kiến cuối năm nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sẽ trình ban hành quy chuẩn này.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có hành lang pháp lý cho việc công nhận phòng thử nghiệm kiểm chứng, thiếu các kết quả nghiên cứu về hiệu suất sử dụng phân bón, thất thoát dinh dưỡng... đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả quản lý.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường khẳng định, Việt Nam có tiềm năng về nguồn nguyên liệu lớn. Hướng xuất khẩu phân bón hữu cơ là một trong những mục tiêu mà chúng ta cần nhắm vào. "Và một trong những tín hiệu cho thấy mục tiêu trên là khả thi là năm nay, Việt Nam sẽ xuất khẩu khoảng 100.000 tấn phân bón hữu cơ" - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho hay.

Phân bón hữu cơ Việt Nam hiện đã xuất khẩu sang 35 quốc gia. Khối lượng xuất khẩu cũng như doanh nghiệp tham gia xuất khẩu liên tục tăng mạnh. Năm 2018, đã có 24 doanh nghiệp xuất khẩu với 86.000 tấn, tăng 7 lần so với 2015 và tăng 13,5% so với năm 2017. 

Bên cạnh đó, Việt Nam ngày càng tham gia sâu rộng hơn vào chuỗi nông sản toàn cầu, xuất khẩu nông sản sang 185 thị trường; trong đó có EU, Mỹ, Nhật Bản Hàn QUốc… có yêu cầu chặt chẽ về an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn thực phẩm (Codex). Do đó, Việt Nam phải chuyển đổi sang một nền nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ là xu hướng tất yếu.”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, ngành nông nghiệp cần xây dựng chuỗi liên kết theo hướng tăng cường hợp tác với sự tham gia của doanh nghiệp, nhà nước và người dân cùng phối hợp thực hiện sử dụng phân bón hữu cơ trong sản xuất nông nghiệp, sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ nông sản, mở rộng quy mô sản xuất, hỗ trợ tích cực cho nông dân về vốn, kỹ thuật để sản xuất nông nghiệp sạch, gia tăng giá trị nông sản và lợi ích cho người nông dân.

Đẩy mạnh sản xuất, sử dụng phân bón hữu cơ góp phần nâng cao chất lượng nông sản, phục hồi dần hệ sinh thái bị ảnh hưởng bởi lạm dụng phân bón hoá học thời gian qua. Từ đó, tiến tới xây dựng một nền sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ và bền vững.

Lê Kim Liên - VietQ